Skilnad mellom versjonar av «Ljod»
Inkje endringssamandrag |
|||
| Line 1: | Line 1: | ||
Eit '''ljod''' er namnet på minste byggjeeiningi i [[tala]]. Saman med [[tyngd]] og [[tone]] lagar ljodi [[ord]]. | Eit '''ljod''' er namnet på minste byggjeeiningi i [[tala]]. Saman med [[tyngd]] og [[tone]] lagar ljodi [[ord]]. | ||
== Ljodskrift == | |||
Når me skriv ljod, nyttar me teikn som kann skilja seg frå [[bokstav]]ane me vanleg knyter til ljodi. Me skriv denne ljodskrifti i hyrneklomber. | Når me skriv ljod, nyttar me teikn som kann skilja seg frå [[bokstav]]ane me vanleg knyter til ljodi. Me skriv denne ljodskrifti i hyrneklomber. | ||
Døme: [[uttala]] av ordet ''soli'' skriv me [ | Døme: [[uttala]] av ordet ''soli'' skriv me {{IPA|[¹sʷuːli]}}, eller {{IPA|[¹sʷuːɽi]}} med vanleg [[austnorsk]] uttala, der det vesle eitt-talet uppe, {{IPA|[¹]}}, syner at det er einstavingstone, {{IPA|[u]}} er ljodskrift for det ljodet me vanleg kallar bokstaven ''o'', {{IPA|[ː]}} syner at [[sjølvljod]]et er langt, og {{IPA|[ɽ]}} er det serlege austnorske ljodet mange kallar ''tjukk l''. | ||
Andre serteikn: ''bunad'' [ | Andre serteikn: ''bunad'' {{IPA|[²bʷʉːˌnɑˑ]}} der {{IPA|[²]}} er tvostavingstone, {{IPA|[ˌ]}} syner ettertyngd; ''vissa'' {{IPA|[²ʋis.sɑ]}} der {{IPA|[.]}} er stavingsgrensa; ''vit'' {{IPA|/vɪˑt/}} der {{IPA|/ˑ/}} syner at det [[skilljod|underliggjande ljod]]et kann [[framburd|berast fram]] anten langt {{IPA|[ʋɪːtʰ]}} eller stutt {{IPA|[ʋɪtʰ]}}. | ||
=== IPA === | |||
Det internasjonale fonetiske alfabetet, eller IPA, er det vanlegaste teiknsetet til ljodskrift i dag. Det er til for å skildra alle mål på same visi. | |||
=== Norvegia === | |||
:''Hovudteig: [[Norvegia]]'' | |||
Norvegia er eit teiknset som vart laga av Johan Storm i 1884 for å skildra norske målljod. Det er lite nytta i dag. | |||
== Sjå au == | == Sjå au == | ||
* [[Skilljod]] | * [[Skilljod]] | ||
* [[Ljodlæra]] – med tavlor yver dei einskilde ljodi i høgnorsk | * [[Ljodlæra]] – med tavlor yver dei einskilde ljodi i høgnorsk | ||
Versjonen frå 8. mars 2022 kl. 07:52
Eit ljod er namnet på minste byggjeeiningi i tala. Saman med tyngd og tone lagar ljodi ord.
Ljodskrift
Når me skriv ljod, nyttar me teikn som kann skilja seg frå bokstavane me vanleg knyter til ljodi. Me skriv denne ljodskrifti i hyrneklomber.
Døme: uttala av ordet soli skriv me [¹sʷuːli], eller [¹sʷuːɽi] med vanleg austnorsk uttala, der det vesle eitt-talet uppe, [¹], syner at det er einstavingstone, [u] er ljodskrift for det ljodet me vanleg kallar bokstaven o, [ː] syner at sjølvljodet er langt, og [ɽ] er det serlege austnorske ljodet mange kallar tjukk l.
Andre serteikn: bunad [²bʷʉːˌnɑˑ] der [²] er tvostavingstone, [ˌ] syner ettertyngd; vissa [²ʋis.sɑ] der [.] er stavingsgrensa; vit /vɪˑt/ der /ˑ/ syner at det underliggjande ljodet kann berast fram anten langt [ʋɪːtʰ] eller stutt [ʋɪtʰ].
IPA
Det internasjonale fonetiske alfabetet, eller IPA, er det vanlegaste teiknsetet til ljodskrift i dag. Det er til for å skildra alle mål på same visi.
Norvegia
- Hovudteig: Norvegia
Norvegia er eit teiknset som vart laga av Johan Storm i 1884 for å skildra norske målljod. Det er lite nytta i dag.