Skilnad mellom versjonar av «Talord»
sInkje endringssamandrag |
|||
| Line 8: | Line 8: | ||
===1–19 og tior=== | ===1–19 og tior=== | ||
{| | {| class="wikitable" | ||
|- | |- | ||
|0||null (inkje, ingi)|| || || || | |0||null (inkje, ingi)|| || || || | ||
| Line 33: | Line 33: | ||
===21–99 – ihopsette former=== | ===21–99 – ihopsette former=== | ||
Tali millom 21 og 99, minder dei heile tietali, vert vanleg ihopsette soleîs: | Tali millom 21 og 99, minder dei heile tietali, vert vanleg ihopsette soleîs: | ||
{| | {| class="wikitable" | ||
|- | |- | ||
|21||éin og tjuge ''eller'' éin-og-tjuge | |21||éin og tjuge ''eller'' éin-og-tjuge | ||
| Line 47: | Line 47: | ||
===Hundrad og tusund=== | ===Hundrad og tusund=== | ||
For 100 vert [[namnord]]et ''(eit) hundrad'' nytta: | For 100 vert [[namnord]]et ''(eit) hundrad'' nytta: | ||
{| | {| class="wikitable" | ||
|- | |- | ||
|100||(eitt) hundrad | |100||(eitt) hundrad | ||
| Line 59: | Line 59: | ||
For 1000 nyttar me sameleîs [[namnord]]et ''(eit, ei) tusund''. | For 1000 nyttar me sameleîs [[namnord]]et ''(eit, ei) tusund''. | ||
{| | {| class="wikitable" | ||
|- | |- | ||
|1 000||(eitt) tusund | |1 000||(eitt) tusund | ||
| Line 82: | Line 82: | ||
====Hundrad og tusund i årstal og dilikt==== | ====Hundrad og tusund i årstal og dilikt==== | ||
Tali millom 1000 og 10 000 kann lagast med berre ''hundrad'' i staden for ''tusund'', serleg um det ikkje er eit rundt tal. Ved årstal og andre samanhang vert «… hundrad og …» ofte ikkje medteke. | Tali millom 1000 og 10 000 kann lagast med berre ''hundrad'' i staden for ''tusund'', serleg um det ikkje er eit rundt tal. Ved årstal og andre samanhang vert «… hundrad og …» ofte ikkje medteke. | ||
{| | {| class="wikitable" | ||
|- | |- | ||
|1984||eitt tusund nie hundrad og fire-og-åtti||nittan (hundrad og) fire-og-åtti | |1984||eitt tusund nie hundrad og fire-og-åtti||nittan (hundrad og) fire-og-åtti | ||
| Line 99: | Line 99: | ||
For sume småpartar finst det au andre ord: | For sume småpartar finst det au andre ord: | ||
{| | {| class="wikitable" | ||
|- | |- | ||
|1/3||ein tridjung | |1/3||ein tridjung | ||
| Line 127: | Line 127: | ||
==Rekkjetal== | ==Rekkjetal== | ||
{| | {| class="wikitable" | ||
|- | |- | ||
|1||fyrste | |1||fyrste | ||
Versjonen frå 7. mars 2022 kl. 00:26
Talord er ei klassa av ord som stend for tal. Dei er skifte i tvo gruppor: grunntal som me tel med, og rekkjetal som fortel um rekkjefylgdi.
Grunntali vert stundom rekna for ei undergruppe av varaordi (eller determinativi), og rekkjetali kjem då under lagordi.
Grunntal
Grunntali segjer eitkvart um kor mange det er av ei mengd.
1–19 og tior
| 0 | null (inkje, ingi) | ||||
| 1 | éin – éi – eitt | 11 | elleve | 10 | tio, tie, ti |
| 2 | tvo (tvei – tvæ – tvau) | 12 | tolv | 20 | tjugo, tjuge |
| 3 | tri (– trjå – try) | 13 | trettan | 30 | tretti |
| 4 | fjore, fire | 14 | fjortan | 40 | fyrti |
| 5 | fem | 15 | femtan | 50 | femti |
| 6 | seks | 16 | sekstan | 60 | seksti |
| 7 | sjau, sju | 17 | sjauttan, sjautjan, syttan | 70 | sjautti, sytti |
| 8 | åtta, åtte | 18 | attan, atjan | 80 | åtti |
| 9 | nio, nie, ni | 19 | nittan, nitjan | 90 | nitti |
21–99 – ihopsette former
Tali millom 21 og 99, minder dei heile tietali, vert vanleg ihopsette soleîs:
| 21 | éin og tjuge eller éin-og-tjuge |
| 25 | fem og tjuge |
| 32 | tvo og tretti |
| 99 | nie og nitti |
Ein kann au setja deim i hop andre vegen: tjuge og éin osb.
Hundrad og tusund
For 100 vert namnordet (eit) hundrad nytta:
| 100 | (eitt) hundrad |
| 200 | tvo hundrad |
| … | … |
| 900 | nie hundrad |
For 1000 nyttar me sameleîs namnordet (eit, ei) tusund.
| 1 000 | (eitt) tusund |
| 2 000 | tvo tusund |
| … | … |
| 10 000 | tie tusund |
| … | … |
| 20 000 | tjuge tusund |
| 21 000 | éin-og-tjuge tusund |
| 100 000 | (eitt) hundrad tusund |
| 999 000 | nie hundrad og nie-og-nitti tusund |
Hundrad og tusund i årstal og dilikt
Tali millom 1000 og 10 000 kann lagast med berre hundrad i staden for tusund, serleg um det ikkje er eit rundt tal. Ved årstal og andre samanhang vert «… hundrad og …» ofte ikkje medteke.
| 1984 | eitt tusund nie hundrad og fire-og-åtti | nittan (hundrad og) fire-og-åtti |
| 2010 | tvo tusund og tie | tjuge (hundrad og) tie |
| 2020 | tvo tusund og tjuge | tjuge (hundrad og) tjuge |
Større tal
Lùttal
Med lagordet halv og rekkjetali lagar ein halv-talord: halvannan (-onnor, -anna) = éin og ein halv; halvtridje = tvo og ein halv; osb.
For mindre partar nyttar ein rekkjetali saman med '-part' (eller '-del'), soleîs at x/y = x Y-part(ar), der x og y er grunntal, og Y rekkjetalet som svarar til y. Døme: 3/4 = tri fjordepartar.
For sume småpartar finst det au andre ord:
| 1/3 | ein tridjung |
| 1/4 | ein fjordung |
| 1/5 | ei fimt |
| 1/6 | ein séttung |
| 1/7 | ei sjaund |
| 1/8 | ein åttung |
| 1/9 | ei niond |
| 1/10 | ei tiond |
Mengdeord
Mengdeord er ikkje talord, men namnord.
Ei tylft = ei mengd på tolv
Eit tjug = ei mengd på tjuge
Rekkjetal
| 1 | fyrste |
| 2 | andre |
| 3 | tridje |
| 4 | fjorde |
| 5 | femte |
| 6 | sette |
| 7 | sj(a)u(a)nde |
| 8 | åttande |
| 9 | niunde, niande |
| 10 | tiunde, tiande |
| 11 | ellevte |
| 12 | tolvte |
| 13 | trettande |
| 14 | fjortande |
| 15 | femtande |
| 16 | sekstande |
| 17 | sjautande, sjautjande, syttande |
| 18 | attande, atjande |
| 19 | nittande, nitjande |
| 20 | tjugunde, tjugande |