Lagord

Frå Mållekken
Hopp til navigering Hopp til søk

Lagord eller eigenskapsord, adjektiv er ei klassa av ord som segjer kva lag (tilstand) noko er i, eller kva eigenskap det hev.

Lagordi vert bøygde på tvo viser:

  • i samsvar med namnordi dei stend til: i kyn, tal og kjenne, d.e. bundi/ubundi (linn/sterk) form, og serhøves i grammatiske fall
  • i samanlikning av i kor stor mun laget/eigenskapen gjeld: i grunnmun, høgaremun og høgstemun

Samsvarsbøygjing

Sterk bøygjing

Den sterke lagordsbøygjingi fylgjest vanleg åt med namnord i ubundi form: God mat, ei leiki kjetta.

Utsyn yver alderdomlege og målførelege former
eintal mangtal
hannkyn hokyn inkjekyn hannkyn hokyn inkjekyn
N goder god godt gode goda gode
U godan
E gods godra gods godra
S godom godre godo godom
eintal mangtal
hannkyn hokyn inkjekyn alle kyn
god godt gode
leiken leiki leike leikne

Som god gjeng flest alle lagord, døme: blodug, gul, heilag, mjuk, modig, norsk, raud, stor, storleg, vond.

Som leiken gjeng lagord med etterlekken -en: gjeven, mogen, uvyrden, vaksen.
Uttala: k og g fær vanleg linn uttala fyre -en, -i, -e: leiken [2leiçen], leiki [2leiçi].
Avbrigde: For hokyn -i kann ein au skriva -a. Etter midlandsnormalen er bøygjingsformene -in, -i, -i, -ne.

Formene i bøygjefall og andre serlege former vert helst nytta i målførelìta eller alderdomlegt mål, skaldskap, og ikkje minst i faste ordlag: ei gomol kona, på langan veg, med godo, i heilo, å nyo, allra best, longo.

Linn bøygjing

Den linne lagordsbøygjingi fylgjest vanleg åt med namnord i bundi form: Den gode maten, leikne kjetta mi.

Utsyn yver alderd. og målfør. former
eintal mangtal
hannkyn hokyn inkjekyn alle kyn
N U E gode goda gode
S godom
eintal & mangtal
alle kyn
gode
leikne

Munbøygjing