Midlandsmaal (1906)

I retskrivingsnemndi 1899 sat: prof. HÆGSTAD og cand. phil. FLO fraa nord-vestlande og bokmannen GARBORG fraa sud-vestlande.

Nemndi, som hadde aa halde sig til de som var skrivi paa norskt, var samstelt um, at ei tillemping av Aasens skrivemaate. laut vera grunnlage for ei norsk skule-rettskriving. Og ho stod saman i alt, so nær som i spursmaale um ordendingar.

Der meinte fleirtale (FLO og GARBORG), at dei midlandske formine vilde kunne samle lande best. Flo (som var meistaren for feirtalsframlegge) skreiv um dette spursmaale mill. a.:

»Dei maalbrigde som her er tekne med, er slike som kann stydja seg anten til maalbruke i heile lande aa rekne for, eller — so godt som alle — til eit avgjort fleirtal, stime meir til ein kant. andre meir til ein annan. Men der er ei landstròku der dei samlar seg alle saman. De er den store mid-ryfti, fraa dei synste dalbygdir og heilt igjenom de breidaste av lande med Setisdalen og Telemarki til Valdres og Gudbrandsdalen. Her hev Nynorsken naatt si rikaste og fagraste bløming. Her er de og, i vissa i den drjugaste sør-luten: Telemarki med Setisdalen, at norskt aandsliv hev haldi seg uppe ubröti — og, naar ein mæler de etter landevildi, ogso rikt — heilt fraa gamal tid. Og samstundes som desse lands-lutine best hev haldi ved lag sambande med de gamle, hev dei i sin maalbygnad ogso lagt de beste grunnlage til aa samle og binde saman de nye Noreg. I sitt maalbruk, og i vissa i ljodbygnaden — det som gjev sjølvare orde sin klang —, stend dei nærast vestlande, som her byggjer paa heilare og reinare grunn, medan denne grunnen er meir rumpla eller skipla i mange andre grendir. Derimot i den meir ytre svip paa ordi, i tonelag og i endingar, stend dei i fleire maatar nærare saman med maalføri austantil og nordantil. Det er soleis — baade etter lægje og alt — som dette landbande nettupp skulde vera fryrilaga til aa samle eit nyreist heilnorskt Norig. Her stend me paa den landbrui som baade bind saman dei meir eller mindre skilde landslutir i de nvye Noreg, og bind dette Noreg saman med de gamle.

Um nokon vilde meine at desse brigdi likevel er nye og urøynde i den norske bokheimen. so er ikkje de heller so. Dei er tvert um dei eldste aa rekne for, eldre og tidlegare røvnde i

skrift enn andre norske maalformir. I Landstads folkevisur vil ein finne deim alle saman. Og baade i desse og i all den rike maalskatt i same leid som er samla og utgjevin, vert dei vel i hovudsaki standande gjenom alle tidir. Her hev me daa de mest sjølvvaksne, aa kalle, i norsk bokrike aa byggje paa."1)

De steltest sidan so, at de som i nemndi var fleirtal vart faatal; heile nemndi samde seg daa i eit nytt framlegg um ordendingar; fleirtalsformi fraa de fysste framlegge vart no sideform, „til bruk for folkeskulen i bygder eller byar som maatte ynskja det.“

Nemndi krev her samrøystes, at alle skal faa, „kjennskap til vanlegt landsmaal“; men, „det vil vera rimelegt“, segjer ho, „at skular som hev valt sideformi, fær lærebøker òg i den, um dei so krev“; og de vert lagt til, at sideformi skil seg ikkje meir fraa normalformi enn att ein „vil kunna retta fraa den eine til den andre i korrekturen“. Nemndi „trur, at godkjenning av ei slik sideform ikkje vil skilja, men heller vera til hjelp for samanveksingi, med di ein paa den maaten tek all grunn burt under den talen som stundom vert høyrd, og vel stundom sèt vondt blod, at det her er tanke um tvang, eller at maalsaki eikorleis skulde vera ei bygdesak: vestland mot austland el. dl.“2)

Korleis de hev gjengi med den fridomen som her vart tilraadd, de maa eg segja eg ikkje veit. Men um den midlandske stavemaaten segjer eg som eg fyrr hev sagt: „so lengi ikkje heile lande hev valt maalform, og so lengi de i bokheimen er strid um skrivemaaten, so bør ikkje skulestyre paa fyrihand slaa vestlandsformi fast anna enn til rettleiding. De kunde i de heile vera ymist vori aa stelle seg so, at midland og austland og nordanfjelskt hadde berre de eine vale: norskdanskt eller vestlands-norskt. Um ikkje midlandsformi vaar duger til anna, so vil ho staa der og vise, at de ikkje er meiningi aa slaa noko fast til landsmaal, fyrr lande i det heile hev havt tilføre til aa velja.“3)

Fleire bokmennar hev i seinare tid, meir eller mindre heilt, teki upp den midlandske skrivemaaten. Og de viser seg, at den skilnaden i nokre endingsformir som de her er tale um, gjer svært lite for deim som lesa skal. Og ein kann trygt tru, at etterkvart som folk lærer aa sjaa kor sant de er at norskt maal med alle serskapar i smaating er eitt i grunnen, vil skrivemaaten arbeide seg heilt ihop. Etterkvart som talemaali fær full fridom og trygd og sjølvkjenskap, vil dei lettare og lettare kunna samle seg um eit norskt skriftmaal der einskapen er heilt gjenomførd.

1) Framlegg til skrivereglar for landsmaale i skularne s, 108—9. 2) „Tillæg til Framlegg til sktivereglar for landsmaale i skularne“ s. 20. 3) „D. 17de Mai“ 20. 7. 1901.

Av dei grunnane kand. Flo i framlegge sette upp, hev eg her i stuttmaal teki med so mykje som eg tenkte aalmenn mann kunde vilja lesa.

Norsk formlæra av Lars Eskeland (öte utgaava) sét i eit tillegg (s. 20—23) upp dei midlandske ord-endingane, greidt og med so mange døme-ord som ei liti skulebok kann hava rom til. I de hefte eg her gjev ut — de kann gange for noko som eit tillegg til den nemnde formlæra — kjem attaat ordendingsreglane, so som Flo sette deim upp, ordlistur som maa kunna greide seg for skriftlegt bruk; og slike tarvst, av di talemaali i dette som 1 andre stykke hev vaksi meir eller mindre kvar sin veg i den lange tidi daa dei ikkje hadde studnad i noko skriftmaal.

Utgjevaren.

Ordendingar.

1. „Daud t“. De1) som skulde vega mest her: vansken med aa skilja, utan hjelp av t, ord og ordformir med utgang paa -e, slike som vert likt skrivne, men elles er ulike, — um de er aa segja, at mest i alle høve vil ordfelling og samanheng syne greidt nok kva som er meint. Alle maal hev ord av ulik meiming som er likt skrivne (i danskt t. d. kaldet, av kalde og et kald, lammet, av lamme og lam o. s. fr.) Og i dei reine faahøvi der de kann vera faare for mistyding, fær dei som skriv lære seg til aa gjeva agt paa slikt. Til letting paa ymis vis — so folk kann sleppe aa lære, fysst at de og de skal ein ikkje lesa, og etterpaa at ein likevel skal skrive de —, bør ein i skulebøkar paa landsmaal brùka skrivemaaten utan daude t’ar.

2. Hestar(ne), bygder(ne). I flestalle bygdemaal lyder ikkje r i avmerkt2) fleirtal; han vert til n (stundom mjukt n: nj) eller til d: hestann(e), bygdidn(e). I skrift hev rn vori brukt; men dette rn fell hardt, og for sume reint uskrivande, serleg i visse ljodlag; formir som „lærararne“ vert i seinare tid ofte skrivne „lærarane“ (eller jamvel „lærarne“).

De skulde vera likso mykje grunn til aa skrive den avmerkte fleirtalsendingi utan r i norskt som i norskdanskt.3) Spursmaale vert daa kva skrivemaate ein skal velja av dei som bygdemaali byd: dn(e), nn(e), n(e).

Lande stend paa lag likt bytt millom ut-talen med og utan ende -e. Men mot formi utan e er mill. a. de aa segja, at med

1) De („det“) kann ein skilja fraa tiltaleorde de (danskt „I“) ved aa skrive dette siste med kile: dé. (Skrivemaaten „De“ bør ein vel berre bruka i vyrdsam tiltale).

„Det“ vert elles ofte skrivi for „de“ i denne millombrøyte-tid, daa ein ikkje rett veit kor mykje formkjenskap ein kann vente hjaa vanlege lesarar.

2) For „avmerkt“ og „uavmerkt“ brukar sume heller „bundi“ og „ubundi“. (Eskeland: N. formlæra s. 5). Utg.

3) I norskdanskt skriv dei „hestene“ og „bygderne“ um kvart-anna; men der er krav uppe um aa faa r’en burt i skrift der han er daud i talen. Utg.

den fær ein ikkje eintal og fleirtal so greidt skilde som best var i skrift; i mange ord er de berre tonelage som skil (sau’en — sauen o. a). Ein fær daa halde seg til dei maalføri som hev e her.

So spỳrst de um medljoden. Skrivemaaten med dn hev mykje for seg, men ikkje mange nok med seg. Fleirtale brukar n. Dette n er ikkje alle stadir likt ut-tala, og skrivemaaten med nn hev vori uppe. Men dubbel medljod i vegtlaus staving er ikkje elles brukt i norskt, so nær som i eit eller tvo undantak (-all; fyrr ogso -utt); nn i ordendingar vilde daa brjote denne skipnaden og gjera det heile flokut for folk. Mange ord vart og svært avbragslege med slik skrivemaate (som grannanne, grunnanne, munnanne, mennenne o. s. fr.). De fær daa klara seg med ein n fyri e<'en.

3. „Triklangen“. Men ikkje i alle tilfelle vil endingi -ne høve. Formir som mennene, føtene, sedene, lidene, sakene o. s. fr., ser ikkje kjenslege ut for norske augo. Og de vart ikkje so lite av slikt. Me fær daa hugse „den norske triklangen“. Dei gamle fleirtals-endingane ar — ir — ur liver enno.

I skriftmaale hev -ar alltid vori i bruk. Og jamsides med -or hev og -ur vori mykje framme. De er u som raar alle stadir sørpaa i lande (der de ikkje er e), baade austanfjells og i Hardanger og Voss, i minsto i avmerkt fleirtal, der u<'en raar mykje ogso nordanfjells; og slikt som furur — furun(e), vikur — vikun(e) er aalgjengt paa austlande med.

Endingi -ir hev Landstad (i folkevisune) og Vinje brukt; men dei hev ikkje havt mange etterfylgjarar. Og endaa vantar de ikkje paa, at i<'en hev studnad i lande. I vissa i avmerkt fleirtal raar han i heile Trøndelag, og nedetter vestlande til fjordane, og her og der ogso lenger sør, og i dalbygdine austanfjells heilt til det synste i lande. I uavmerkt fleirtal hev han noko mindre raaderom. Heile Telemark og bygdir lenger nord (nedré Numedal, Sigdal, Krødsherad) og søretter (Aamlid), og vestanfjells (sume stadir i Hardanger) er endingi heilt og greidt -ir (jamsides med -ar og -ur); andre stadir er de i<' (Raabyggelag og Hallingdal; øystre og nørdre Trøndelag). Men tek ein med dei maalføri der endingi er kvass é (Valdres, Gudbrandsdalen, Voss o. fl.) — som ein kann og bør gjera —, so vert raaderome ikkje so mykje mindre enn de som avmerkt fleirtals-i hev. De vert ei landevidd likso stor — og for det meste den same — som ogso hev fleirtalsending med

u eller o (i ord som klokke), i de heile nettupp den landtyngdi der den rette norskdomen i maale hev sin styrke. Eit merke av denne i<'en hev ogso mest heile lande i uttalen av upphavleg k og g framanfyri fleirtalsendingi av dei ordi de her gjeld, som bekkje(r). strengje(r), eller bekkji(r), strengji(r), gn. bekkir, strengir.

Det som hev haldi denne i<'en so utestengd er vel de at -irne i avmerkt fleirtal tyktest drjugt snarpt (her som i birne, firne, kirne, der dei fleste skriv nn). Men med skrivemaaten utan r fell denne motgrunnen burt. Her nokre ord til prøve: Kvistir — kvistine, gjestir — gjestine, sønir — sønine, vénir — vénine, lutir — lutine, sedir, sedine o. s. fr.; de vert ein skrivemaate so svìpleg og fin og lempeleg som nokon kann vnskje seg.

Med den kann ein og spara seg aa skrive j etter k og g i fleirtalsformir av ymse ord; og paa sør-austlande (ikring Oslofjorden), der dei ikkje hev mykje av kj, og endaa mindre eller slett ikkje ggj. ngj o. dl., fell ut-talen kj og gj ulagleg. Men med etter k og g kann kvar bruka den uttalen som honom høver. Bekkir, strengir kann ein lesa bekkjir (bekkjé[r]), strengjir (strengjé[r]), eller bekk-ir (-é[r]), streng-ir (é[r]); soleis og med øykir, benkir, leggir o. s. fr. I samansetningar med slike ord fær ein daa og skrive berre k og g, utan der ein vil bruka a til bindestav. Me fær daa „triklangen“ heil.

---

Gjenom festalle maalføri med u i fleirtals-endingi gjeng eintalsformine ei kiste — kista, ei gaave — gaava; deim fekk ein taka upp saman med u i fleirtal. Landsmaale i seinare tid skriv ei kista — den kista, ei gaata — den gaata; i de stykke hev landsmaale berre nokre reint faae bygdir med seg.

Som furu, vìku, selju gjeng alle dei linne hokỳnsord som hev opin (kort) sjølvljod i roti og etter sjølvljoden berre ein medljod (eller ein medljod og j1)). De er vel 3—400 rot-ord av de slage, og av deim vel so 100 som meir jamleg hev vori nytta i bokmaal. (Sjaa liste I). Merkande er, at ingi ord med a i roti høyrer hit: ved paaverknad av u<'en hev a i alle røtar her vorti til o (ø).2)

1) Av deim med gj og kj etter sjølvljoden er de likevel berre ei 2—3 sjeldsynte ord som fylgjer furu: vekju, u-tregju, ufegju, kvikju, lekju.

2) Um klage, flage og nokre andre slike ord sjaa stykke 9B.

I samansetningar brukar ein grunnformi: furuskog, vikublad, sogubok; kistelòk, visestubb, kyrkjebaat o. s. fr.

4. Serformir. De er 10—12 nemneord av hokỳn som i uavmerkt fleirtal er einstavingsord (tær, klør, kyr o. s. fr.), og 40—50, mest alle av hokỳn, som lyder med einstavings („sterkt“) tonelag, endaa um dei jamnast lyder og hev vori skrivne med tvo stavingar: menner, føter, bøker o. s. fr. I dei 10—12 ligg de nærast aa halde paa r i avmerkt fleirtal ogso, og skrive tærne, klørne o. s. fr. i samsvar med skrivemaaten i ordrøtar som stjerne, ørn, bjørn, hyrna. Dei 40—50 lyder i bygdemaali midt etter lande i fleirtal med a: menna(r), bøka(r), mennan(e), bøkan(e) (eller mennadn, bøkadn) o.s.fr. De hev jamnast vori brukt aa skrive endingi med e i desse ordi: menner — mennerne, bøker — bøkerne, etter den mest brukte uttalen. Men næst etter den kjem uttalen med a; og daa denne høyrer heime nettupp i dei bygdir som etter sitt lægje og av andre sterke grunnar skulde best kunna samle og semja alt som er norskt i lande, bør ein vel skrive mennar o. s. fr. Her fær og ordi fâr, môr, brôr, syster, dotter koma med (berre at fâr og môr fær ein „litterær“ d i feirtal: fedrar — fedrane, mødrar — mødrane): <o>brørar — brørane o. s. fr.

5. Bøygjingsmynster.

A-beøygjingi.

Hankỳn
hest — hesten		hestar — hestane
time — timen		timar — timane
hage — hagen	hagar — hagane
(Med einstavings tonelag 1 fleirtal):
mann — mannen		mennar — mennane
bror — broren		brørar — brørane

Hokỳn
(ikr. 50 ord umframt dei paa -ing høyrer hit)
elv — elvi		elv — elvi elvar — elvane
elv — elvi		elvar — elvane
egg — eggi		eggjar — eggjane
rekning — rekningi		rekningar — rekningane

(Med einstavings tonelag i fl.):
taag — taagi		tægar — tægane
rot — roti		røtar — røtane
stong — stongi		stengar — stengane
geit — geiti		'geitar — geitane
syster —- systeri		systrar — systrane

I-bøygjingi.

Hokỳn
tuft — tufti		tuftir — tuftine
bjørk — bjørki		bjørkir — bjørkine
oksl —- oksl		akslir — aksline

Hankỳn
(paa lag 50 ord høyrer hit)
kvist — kvisten		kvistir — kvistine
øyk — øyken		øvkir — øykine
veng — vengen		vengir — vengine
son — sonen		sønir — sønine

U-bøygjingi.

Hokỳn
kiste — kista		kistur — kistune
greide — greida		greidur — greidune
kyrkje — kyrkja		kyrkjur — kyrkjune
snare — snara		snarur — snarune
furu — furo		furur — furune
sogu — sogo		sogur — sogune
selju — seljo		seljur — seljune
taa — taai		tær — tærne
klo -— kloi		klør — klørne
ku — kui		kyr — kyrne

6. Framandord hev ein helst teki som hankỳnsord (til a-bøygjingi) eller som kvaargikỳnsord; t. d. eit dokumentet; fleire dokument — dokumenti. Sùme klarar seg i u-bøygjingi, som i>ei dame — dama, damur — damune; um dei hev ein medljod til utgang i grunnformi kann dei og stundom koma med her, som ei kanon — kanona, kanonur — kanonune. Mange gjeng godt etter i-bøygjingi: form — formi, formir — formine; straff — straffi, straffir — straffine o. a.

7. Segneord (gjerningsord, verb.). Dei maalføri som skìl millom jamleda hokỳnsord og hokỳnsord med lang rotstaving, hev same skilnaden i nemneformi av segneord (infinitiv); i ord med lang rotstaving er endingi e: kaste, sende, drive, bløyte, byggje, pløygje o. s. fr.1)); ord med stutt rotstaving (kort — opin — sjølvljod i roti og etter den ein medljod, eller ein medljod + j2) endar med a: fara, lesa, symja o. s. fr.

De er like eins her som med hokỳnsordi. Skilnaden er berre den, at her hev me og korte a-røtar (som i fara, taka); røtar med a og ein medljod etter er i de heile korte. Like eins er de i ord med e og ein medljod etter: freda, seda, lema, gjeva, bela3) o. fl. Endingi a i nemneform fær daa alle dei segneordi som i roti hev a, e eller opin (stutt) i, o, u, y, og etterpaa einstaka medljod (med eller utan j attaat); smf. liste II. Dei kann vera noko vande aa skilja ifraa ord som hev einstaka medljod og trong (lang) i, o, u eller y i roti; men av deim er de ikkje mange. Eit greidt skiljemerke for ord med i og o i roti er de: at naar rotstaven vert ut-tala med sin rette („alfabetiske“) ljod, so er rotstavingi lang. Ord med opin u, y, ø er ikkje mange.

8. Tillegsformine (particip) av „sterkt“ bøygde segneord (og tillegsord med same endingar) hev vori skrivne bunden — bundi — bunde(t), vaksen — vaksi — vakse(t) o. s. fr.

Men sjølvljoden i kvaargikỳnsendingi 4) her er i røyndi i og ikkje e i de meste av lande. So framand er i denne endingi e-ljoden for folk, at naar dei ser skrivi bunden, so les dei helst bundæn. Men um folk baade her og der i lande vil lesa bundin o. dl. etter bokstaven, so kjem dei ikkje dermed lenger burt fraa sitt eigi enn dei vel maatte.

1) Nordanum fjelle: aa kast, aa send.

2) Undantak: alle segneord med kj eller gj til rot-ending gjeng ut paa e, so nær som segja og tegja.

3) Hev upphavleg rot med stutt i (bidla), som fleire av dei ordi søm hit høyrer.

4 kvaargikỳn er tungt; inkjekỳn gjev misklang; kunde ein ikkje likso godt skrive: hankỳn, hokỳn, de(t)-kỳn, eller ein-kỳn, ei-kỳn, eit-kỳn?

Ein skrivemaate med i (og de daa etter den raadande ut-talen i lande baade i kvaargikỳns og hankỳns — eitkỳns og einkỳns — endingar) vil rettleide til betre lesemaate, ikkje minst i dei mange ordi med k og g fyri endingi. I byar og i Oslogrendine les folk kj og gj med k-j og g-j kvar for seg. Med skrivemaatan i for e fær derimot ordi ein lett og fin svip; og med ut-talen vert de greidt for alle; dei som brukar mjuk k og g vil lesa kj og gj fyri i i endingar so vel som i røtar; og for dei andre vert denne skrivemaaten likso tilhøveleg etter deira ut-tale.

De er nok so, at tek ein skrivemaaten med i her, so fær ein ingi serskild form for hokỳn. Men mange bygdir greider seg utan den. Og paa vestlande — Sogn fraarekna — lyder hokỳnsformi av desse ordi ikkje med i, men med -æ, -a eller -o (aa) til ending. Smaa-vanskar kann de verte til sume kantar; men dei vert ut-jamna ved smaa-vinningar til andre kantar att. Merk og skikt som: han skulde skrive de; han skulde hugse de; men: han skulde skrivi de: han skulde hugsa de (skulde ha skrivi, skulde ha hugsa de).

Ein fær etter dette skrive:

Ein fær etter dette skrive:
finne — (hev) funni —	(han er) funnin
	(ho, de er) funni
kaste — (hev) kasta —	(han, ho, de er) kasta
fara — (hev) fari —	(han er) farin
	(ho, de er) fari
selja — (hev) selt	(han. ho er) seld
	(de er) selt

ein	opin	gang
ei	opi	grind
eit	opi	hus

I fleirtal som fyrr: komne, opne o. s. fr.

9. Undantak. A. Fleirtal av and fær vera ændar (til skilnad fraa endar av ende), liksom nætar av natt. Ord som hev denne bøygjingi berre i faae bygdemaal fær ein heretter som fyrr helst bøygje etter ein av dei meir vanlege maatane: traadar (for trædar), fonnir (for fennar), ospir (for espar), akslir (for ekslar) o. fl.

B. Nemneordi klage, flage, kake, nase, mare, svane, ape, (ei) gape, fane, skrape, vare, snare, (ei) trale gjeng sume stadir etter u-bøygjingi; i skrift bøygjer ein deim helst klage — klaga o. s. fr.

Eitt ord hev kløyvt seg i tvo: ei gòtu — gòto (gjeil), og ei gate — gata (i by).

De heiter ein tale og ei tale; i sume samansetningar er de i fleirtal alltid tòlur (fyritolur o. a.).

De vil vera rettast aa skrive ei kòmu (solarkòmu; uppkòmu). Ei kònu heiter paa dei fleste stadir ei kòne; ein fær daa skrive so. For stovu er den vanlege midlandsformi stogu.

C. Aa kunna lyder oftast med a (stundom kunja) og bør daa helst liksom vilja og skul(j)a hava a i skrift med.

D. Litin hev i mest alle bygdemaal serskilde formir for ei-kỳn, og eit-kỳn lyder mykje med -e; ein fær helst bøygje litin, lita, lite.

Mykin, myki hev i eit-kỳn mykje; like eins: ingin, ingi, inkje; serskilt negtingsord: ikkje (avkorta: kje). Kvaargin, kvaargi, kvaargi, men korkje. Lengi, men lenger.

E. De vil vera rettast aa skrive fyri og yvi (i. st. f. fyre, yver: n. fyrir, yfir), etter som de lyder i innlandsmaalføri (Raabyggelag til Gudbrandsdal og mykje av Trøndelag). Derimot etter, under, som for det meste lyder med e.

F. Endingi -el i nemneord med tvostavings tonelag fær ein skrive med i: bundil(-en), himil(-en), kvervil(-en), risil(-en), tisti(-en), lykil(-en), tygil(-en), spegil(-en) o. s. fr. I nokre faae laaneord: handel, griffel, maks(e)l skriv ein e; like eins i høyrsel — høyrsli, førsel — førslen, um ein daa ikkje heller skriv høyrsl, førsle.

G. Saman med bygdir, kvistir o. s. fr. kunde ein vilja skrive: (han) dømir, sendir, styrir, kjennir o. s. fr. Men ut-talen med i er lite brukt i segneord. Derimot skriv ein funnist, tekist, slegist, i samhøve med (hev) funni, teki o. s. fr.

Dei umbrigdi med skrivemaaten av ord-endingar som er haldne fram her, vil ikkje krevja noko umbrigde i ord-røtane. Heller vil dei gjera de meir naudsynlegt aa halde fast paa den upphavlege skrivemaaten. Soleis naar ein brukar formi svìpu, so kann de ikkje vera tale um aa skrive e for i der, med den meining at de skulde lyde svépe eller svépa. De vilde vera imot heile skrivemaaten i desse ordi, naar ein skil deim ut som jamleda ord; for de krev, at sjølvljoden i roti alltid maa vera aa taka som opin (kort), Ogso sùme andre meir forne ordformir kunde kanskje betre semjast med desse skrivemaatane. Saaler — saalerne gjekk ikkje rett vel saman med de norskdanske saaler — saalerne (en saale): men med saalir — saaline kann de ikkje vera noko slikt i vegen.1) Ogso log — logir (lov) kann ein tryggare brùka (tarv ikkje ottast forblanding med norskfranske loger — lósjer).

---

Liste I.

(Namnord med n-ending: sjaa s. 8).

aalvoru	fylju	maru (muru)	smògu
aalogu	gìvu	midju	smòtu
aku = aking	glòpu	mylju	smyrju
andvòku = aar- vòku	gòsu (av gjósa)	myrju	snòru
gòtu	mỳsu	sògu
beru	gòvu	netju	spỳtu
berju	grisu = glisu	pysju	stòdu
blòku	gròpu	réeku	stògu
blòtu	gròvu	révu (rev-tik)	stròku
bòku (spekk)	gyrju	ridu	svipu
bòru	gysju	rivu	svòlu
bòsu = busu	hesju	ròtu = skridu	tilju
bryu	hòku = huku	selju	tjøru = tjuru
brynju	hòlu	semju	tòknu
dagdvelju (tidtrøyting)	hòsu	setu (av sitja)	(fyri-)tòlu
.	idu	sevju	tvògu
drevju	knòdu	skivu	tvòru
drivu	kòmu	skjéru (sigd)	uhemju
drysju = skrynju	kòru	skòku (av skaka)	u-tvegju
esju (eldmyrje)	krytju	skòru	ufegju
etu (fòr; mat)	kviku	skòtu = lòku	veru
evju	kvisu	skridu	verju
ferju	kvòdu (kvaada)	skrynju	vidu (tre-fang)
fesju	kvòtu = kvetju	skytju	vidju
fjøru = fjuru	léru	slev(j)u (raake)	viku
flagu	lek(j)u	slitu	vitju
flusu = flus	lètu	slògu = slegil (tust)	vòdu
fròdu	lògu	.	vòku = vuku
furu	lòku	smidju	yrju

1) Smf. engelsk sòul.

Liste II.

(Segneòrd med kòrt ròt òg a-ending; sjaa s. 11).

aakava	dysja = drysja	gnaga	kjéda (kidja)
aathuga	elja = ala	gnava	kita = kitle
aga	emja	gnika	kjaga = masa
aka	esja	gòddega (seg)	kjaka = kjekle
ala	eta	gòsa	kjava = kivast
ama (seg)	éva (tvila)	gòva	klaga
apa	fala	grasa	klaka
asa	fara	grava	klava
baka	fata	gremja	klyvja
bala	feta = føta	grevja	knaka
basa	fjaka	gripja	knasa
bata	fjasa	grisja	knea
beda	fjeka	gròpa	knisa
belja = bylja	fjuka	grina	knòda = knø(da)
bera	flaka	grymja	knysja
berja	flana	grypja	kòla
bila (vante)	flata	grysja	kòma
bisa	flesja	gula	kòra
blaga	flòga	gyrja	kraka
blaka	flòta	gysja	krasa
bledja = blada	fÅysja	haga	krava
blika	flytja	haka	kreka
bòda	fòla = fyla	hala	kremja
bòra	frasa = brasa	hama	krevja
bòsa	freda	hata	kròta
braga	frega	hava	kvapa
braka	fremja	hemja	kvara
brasa	fròda = frøyde	herja	kveda
bréeéka	gaga (seg)	hesja	kvetja
bròta	gala	hevja	kvika = kveikje
bruika	gama	hika	kvima
buga	gana	hita	kvisa
huhaga = buskapa	gapa	hijala	kvisja
bynja	gilja	hòla (ut)	kylja
byrja	gima	hylja	lada
bysja	gipa	hypja	laga
daga	gjera	hysja	laka
dika	gjeta (gìta)	ida	lapa
draga	gjeva	jaga	lata
drepa	glada	kaga	lava
drynja	glana	kaka (seg)	léka
dvelja	glasa	kara	lemja
dylja	gled(j)a	kasa	lépa
dynja = duna	gluma = glymja	kava	lepja

lesa	remja	skynsama	taka
lettj)a (lata) seg	riga	skyvja = skivja	tala
lida (,1ea*)	ripa	slaga	tana = tenja
lima	ròòka	slava	tapa
lita (farga)	ròsa	sleva (sikle)	tasa
liva (hava liv)	rydja	smaka	tedja
livja (seg)	rynja	smala	tegja
lòga	saga	smòla	telja
lòsa	saka	smyrja	temja
lòva	sama (seg)	snava	tenja
maga (upp fisk)	seda	snaka	tena
maka	segja	snara	teva
mala	séla	snasa	tevja
mana	selja	snydja	tilja
masa	semja	sòva	timja
mata	setja	spada	tòla
mida (taka mid;	sevja	spana	tòra
sigte)	sitja	spara	trama (seg)
mòka	sivja (seg)	spea	treda
mòla (sund)	skada	spela	trega
mòsaå	skaka	spita	tròsa = trysja
mina	skala	spraka	tròta
mvlja	skapa	sprala	tvaga
mynja	skara	spyrja	tvéga
mysja	skata	spyta	tvila
nara	skava	staga	tvòga
nasa	skila	staka = sjaka	tysja
nava	skilja	stara	umaka
nema = nemja	skina	stasa	umbòda
neva	skipa	stava	utvega (seg)
nigja	skiva	stada	uvita
òlbòga (seg)	skjaga	stela	vada
òrdskila	skjala	stevja (-st)	vaka
òrsaka	skjera	stòta	vara
para	skòda	strika	vasa
pila	skòra	strita	vava = vevja
pjaga	skòta	struka	vega
plaga (hava fòr	skrapa	stydja	velja
skikk)	skrata	stynja	venja
prata	skreva	styrja	vera
rada	skrymja	svaga	verja
raga	skrynja	svala	veva
raka	sku(la)	svana	vigja
rala	skvaka	svara	vilja
rana	skvala = skvelja	symja	vima
rapa	skvapa	sverja	vitja
rasa	skvata = skvatre	sviga	ylja
rata	skylja	svipa	yrja
reka	skyna	syvja