Spyrjeord

Spyrjeord vert nytta i ei setning til å spyrja etter eit umstende i samanhanget setningi skildrar. Spyrjeordi er gjerne skifte i spyrjande varaord og spyrjande medord, etter vanleg ordklasseskipnad.

Høgnorske hovudformer

• Kor – Spỳr etter munen i eitkvart:

  Kor ofte er du innum?

• Korleis – Spỳr etter visi ved eitkvart:

  Korleis veit du det?

  • Korso – Hev same tydingi som korleis. Stuttform koss.
• Kva – Spỳr etter saki:

  Kva er det um å gjera? Kva med?

• Kva for – Spỳr etter det einskilde:

  Kva (for) gjenta er detta? Kva for ein er du?

• Kvar – Spỳr etter staden:

  Kvar sit du?

  • Kvadan – Spỳr etter staden eitkvart kjem frå:

    Kvadan kjem du?

  • Kvart – Spỳr etter staden eitkvart skal til:

    Kvart gjeng du?

• Kven – Spỳr etter folk (stundom dyr og andre ting au):

  Kven er du? Kven er denne boki åt?

• Kvi – Spỳr etter årsaki til eller fyremålet ved eitkvart:

  Kvi fór du so åt? :

  Kvi er upphavleg sidefallsform av kva.

  • Kvifor – Hev same tydingi som kvi.
• Kvår – Tyder «kven eller kva av tvo»:

  Kvår vil du hava: is eller sjokolade?

• Når – Spỳr etter tidi:

  Når vert du ferdug?

• Nær – Same som når.

Avvikande former

H-former

Spyrjeordi på h- er vanlege i målføri på mykje av Austlandet og svarar til formene på kva- (og ko-). Upphavet er ein yvergang hva- > ho- i gamalnorsk. Desse formene er mykje attåt ordbokfeste av di dei au eig heime i folkevisone.

• Hokke – Tyder kven og kva for ein. Kjem av gn. hvaðki og fulla hvílíkan ( > hulkan). Vert au bøygt i kyn: hokken, hokki, hokke.
• Hossen – Svarar til korso (korleis).
• Hor – Svarar til kvar og kor.
• Horleis – Svarar til korleis.
• Hot – Svarar til kva(t). t-en vert halden med di han ofte vert uttala i målføri, t.d. i Telemark og i Austfold.
• Hotfor - Tyder kvifor (og svarar til kva-for).