Diskusjon:Nynorsk

Øst vs. vestnorsk

Jeg tar det på østnorsk, da jeg ikke er så flink til å skrive nynorsk (og i hvert fall ikke høgnorsk). Jeg har et spørsmål angående hovedsida ( [1] ). Der står det:

"Ei rad former som skulde vera like i bokmål og nynorsk fekk no hava tradisjonelle bokmålsformer, medan bokmålsformene vart pressa inn i nynorsken."

Har dere noen eksempler på dette? Nynorsk er vel først og fremst basert på (vest-)norske dialekter. Dansk er det vel lite av, med mindre det er snakk om former som har kommi inn i de fleste norske dialektene. Jeg kan ikke se at det skulle være noen danske former i dagens nynorsk som man ikke finner i dialektene på det sentrale Østlandet. Og sjøl bruker snakker jeg ei dialekt som er mer "nynorsk" enn de variantene av bokmål som ligger nærmest nynorsk. Reint generelt ligger nok dialekta mi nærmest det såkalte "radikale" bokmål, ispedd noen former fra nynorsk, blant anna i verbbøyinga (former som "har finni", "har skrivi" osv.) Dagens nynorsk er langt fra mer dansk enn de mest danskpåvirka dialektene i Norge. Og disse dialektene er mindre dansk enn sjøl det mest "radikale" bokmålet. (forøvrig e6t begrep Riksmålsmafiaen har finni på i mangel av fornuftige argumenter...

Håper på et avklarende svar. For den forsida skjønte jeg ikke helt. Jeg synes heller dere burde konsentrere dere om å forhindre fordanskinga av det norske talemålet. Vestlendingene har sitt norske språk, men på Østlandet har vi bare et språk som er mer dansk enn den nokså danskpåvirka dialekta vi snakker. Jeg synes det er viktigere å jobbe for et samnorsk språk basert på norske dialekter enn å slåss seg i mellom innen nynorsk, dxer jo både nynorsk og høgnosk er svært så norske skriftspråk! Imens blir bokmålet mer og mer påvirka av dansk og det er tross alt bokmålet som dominerer i media. Jeg irriterer meg grenseløst over at de mest degenererte variantene av bokmål, det såkalte riksmålet, i så stor grad dominerer media. Så lenge man lar nynorsk få sine 15 % av nyhetene, er det liksom greit at man elles må høre ord som "tiden" i stedet for "tida" osv. Norsk har da tre kjønn! --Oddeivind 1. juli 2008 kl. 23:25 (CEST)

Nynorsk er ikkje fyrst og fremst bygd på vestnorske dialektar. Det er mykje i landsmålet, seinare nynorsk, som hev rot i austnorsk. Eg kann nemna mn i samband som ramn og omn og r i fleirtal som hestar (som er vn og utan r i vestnorsk). Fleirtalsendingi -or i linne hokyn (t.d. vikor) er serleg vanleg i midlandsmål og trøndsk, altso austnorsk; men er sjeldnare i vestnorsk. Det var òg ein stor del av ordtilfanget som Aasen henta frå austnorsk, t.d. byrja. Diverre hev mykje av dette falle ut av austnorskt talemål i dag. Ettersom det ikkje fanst noko dialekt som dominerte yver dei andre, anna enn det prestisjetunge danskemålet hjå sume, måtte Aasen laga ein samnemnar.

Monoftongar i ord som høre og drømme er regelen i dansk, men dei finst òg i norske dialektar. Grunnen til at desse monoftongane hev fest seg i bokmål er derimot ikkje at dei finst i norske dialektar, men av di dei skriv seg frå den danske skriftmål- og talemåltradisjonen i Noreg. Eg vil tru at diftong i ord som raud og lauv upphavleg hev diftong i oslomålet. Ein kann òg finna riksmålformi nu som nedervt dialektord i overhallamål og nordnorsk. Ein finn òg dei "bløde" konsonantane på Sørlandet. Samlar ein soleis alle dialektale sermerke, kann ein burtimot skriva dansk og argumentera med at dette er norsk. Men her må ein sjå på systemet.

Eg hev ingi tru på samnorsk. Samnorskpolitikken hev berre ført til at bokmålet og riksmålet hev styrkt seg på kostnad av nynorsken. Det vil segja at det er ei endelyktslina for nynorsken. Målrørsla er ei mykje veikare rørsla enn riksmålsrørsla, og det hev difor vore lettare for samnorskfolk å koma inn i målrørsla og gjera sin politikk gjeldande der. Samnorsken hadde alt - han hadde "utviklingi", politisk vilje og makt, ideologar, og sume ideologar meinte at dei hadde talemålet med seg. Like vel gjekk det ikkje. Kvifor ikkje? Av di samnorsken ikkje hadde det breide lag av folket med seg. Kulturmålet er meir enn eit kvardagslegt talemål - det er tradisjon, minne og ein sams arv for alle. Eg hev elles skrive ein etter måten stutt artikkel um samnorsk og høgnorsk på www.ivaraasen.no/bokstova.php (Kva er høgnorsk?).

Det er ikkje summen av alt talemål som avgjer korleis talemålet skal sjå ut i framtidi. Det som avgjer framtidi for talemålet, er kvar dei viktugaste instutisjonane ligg, prestisjen, tradisjonen, evna til å samla seg um ei norm osb. Skal noko hevda seg mot bokmål, må ein ha eit røynlegt samla alternativ som kann fylla alle desse rollone. Difor høgnorsk eller tradisjonell nynorsk som ein kann nytta i tale og skrift. --SAM 4. juli 2008 kl. 00:17 (CEST)

Men samnorskfolket er jo nettopp motstandere av riksmål. Men jeg ser forsåvidt poenget med at det er en fare for at dersom man skulle få et felles skriftspråk, så kunne det på sikt føre til en reaksjon der man til slutt endte opp med kun riksmål. Det er egentlig uforståelig åssen riksmålsbevegelsen har klart å vokse seg så sterk. Men nå er det vel egentlig ikke riktig å si at samnorskpolitikken har ført nynorsken nærmere bokmålet, i hvertfall ikke utover det det er bakgrunn for i dialektene. Poenget var vel å gi det et breiere grunnlag i dialektene. Er det ikke en fare for at dersom nynorsken får en for snever profil, så vil flere kommuner velge bokmål? Sjøl har jeg vokst opp med bokmål, men skulle egentlig ønske at jeg hadde vokst opp med nynorsk, sjøl om jeg nok har ei dialekt som er sterkt oppblanda med bokmål (utvanna vikværsk).

Dersom man skulle få en stadig mer konservativ orientering i bokmålet, burde man i så fall erstatte det med dansk, da kunne man begynne å kalle nynorsken nors. Det ville kanskje i så fall være en vekker for folk.

Har man forresten dativ i høgnorsk? Så vidt jeg veit har man ikke det i dagens nynorsk. --Oddeivind 7. juli 2008 kl. 08:58 (CEST)

Eg veit at de samnorskfolk er imot riksmål. Men samnorskfolk er idealistar utan strategi. Ivar Aasen gav oss den fridomen som samnorskfolk leitar etter. Det er berre for oss å taka i bruk den nynorsken Aasen skapa. Det er mykje i dialektane som ikkje hev fenge rom i nynorsken når ein ser etter; når det då fyrst og fremst berre er dialekttilfang som òg finst i bokmål og ikkje anna dialekttilfang, er dette heller avslørande. Det vil segja at det ikkje skulde vera eit "breidare" grunnlag for dialektane enn det bokmål tillet. Fyremålet med samnorsken var at Noreg berre skulde ha eitt skriftmål, ikkje å laga mange regionale skriftmål.

Det er ingi løysing for nynorsken å gjera honom endå meir lik bokmål berre for å gjera honom meir etande. Nynorsken vil til sist enda upp med å vera so lik bokmål at han vert meiningslaus. Det folk må gjera, er å taka sermerkte nynorskord i tale.

Nei ein hev ikkje dativ i høgnorsk. Aasen nytta dativ i poesi, og det er til det bruket dativ i avgrensa i høgnorsk.

--SAM 8. juli 2008 kl. 12:20 (CEST)