Skilnad mellom versjonar av «Jamvektsmål»
sInkje endringssamandrag |
(→Upphav) |
||
| Line 5: | Line 5: | ||
=== Upphav === | === Upphav === | ||
Upphavet til namnet og ovringi ligg i [[gamalnorsk]] tid. I austnorsk fekk då tvostavingsord med stutt rotstaving | Upphavet til namnet og ovringi ligg i [[gamalnorsk]] tid. I austnorsk fekk då tvostavingsord med stutt rotstaving jamn [[tyngd]] (jamvekt) på båe stavingane: <u>''ta''</u>-<u>''la''</u> – i motsetnad til ord med lang rotstaving, der hovudtyngdi låg fyrst: <u>''kas''</u>-''ta'', <u>''ví''</u>-''sa''. Sidan er denne jamvekti kvorvi flest alle stader, men hev sett merke på sjølvljodet. | ||
=== Bruk === | === Bruk === | ||
* Liste yver [[jamvektsord]] | * Liste yver [[jamvektsord]] | ||
Versjonen frå 19. mai 2009 kl. 20:19
Jamvektsmål heiter det talemålet eller skriftmålet der ord med tvo stavingar er skifte i tvo ulike bolkar: éin der sjølvljodet i endingi hev haldi på det fulle laget sitt: [a], [ʉ], [i] osb. – og éin der endingsljodet er avveikt, helst til [ə].
Denne jamvektsregelen tér helst att i kløyvd nemneform: tala mot kaste – og i linne hokynsord: viku mot gjente. Desse formene er nytta ein del i skrift, med di dei vart knésette i midlandsnormalen. Men i målføri hev jamvektsregelen sett far etter seg i mest alle ordklassone.
Upphav
Upphavet til namnet og ovringi ligg i gamalnorsk tid. I austnorsk fekk då tvostavingsord med stutt rotstaving jamn tyngd (jamvekt) på båe stavingane: ta-la – i motsetnad til ord med lang rotstaving, der hovudtyngdi låg fyrst: kas-ta, ví-sa. Sidan er denne jamvekti kvorvi flest alle stader, men hev sett merke på sjølvljodet.
Bruk
- Liste yver jamvektsord