Jamvektsmål

Jamvektsmål heiter det talemålet eller skriftmålet der ord med tvo stavingar er skifte i tvo ulike bolkar: éin der sjølvljodet i endingi hev haldi på det fulle laget sitt: [a], [ʉ], [i] osb. – og éin der endingsljodet er avveikt, helst til [ə].

Denne jamvektsregelen tér helst att i kløyvd nemneform: tala mot kaste – og i linne hokynsord: viku mot gjente. Desse formene er nytta ein del i skrift, med di dei vart knésette i midlandsnormalen. Men i målføri hev jamvektsregelen sett far etter seg i mest alle ordklassone.

Upphavet

Upphavet til namnet og ovringi ligg i gamalnorsk tid. I austnorsk fekk då tvostavingsord med stutt rotstaving jamt trykk (jamvekt) på båe stavingane: ta-la – i motsetnad til ord med lang rotstaving, der hovudtrykket låg fyrst: kas-ta, ví-sa. Sidan er denne jamvekti kvorvi flest alle stader, men hev sett merke på sjølvljodet.