Norsk Årbok

Norsk Årbok er eit skrift til fremjing av høgnorskt mål. Utgjevar sidan 2005 er Høgnorskringen.

Dette framkastet til fyreloga for årboki stod i Høgnorsknytt 1/2007:

«Norsk Årbok skal vera eit vegamot for folk som vil skrive på sjølvlitande norsk, og dei som vil lesa det. Boki skal taka upp ålment forvitnelege emne frå kultur, vitskap og samfund, og tene til uppkoma og utveksling av norske nemningar frå ulike umkverve, og til odling av norsk skrivekunneste og skriftkultur i det heile.»

Soga

Norsk Aarbok kom ut fyrste gongen i åri 1920–39 etter upptak frå Torleiv Hannaas, som styrde årboki fram til han dó i 1929. Etter han fall burt, styrde Gustav Indrebø og Lars Eskeland i lag 1930-årgangen; sidan stelte Indrebø åleine med årboki. Norsk Aarbok kom med i alt 19 årgangar (ikkje 1937), til og med 1939. Årboki stogga med ufred og hersetjing.

Boki var eit viktugt skrift i målrørsla, og eit samlingsmerke for målfolk som heldt på den klassiske nynorsken, høgnorsken.

I 2005 kom fyrste årgangen av årboki i ei ny rekkja, no Norsk Årbok. Upptaket til denne andre rekkja kom frå Håvard Tangen.

Innehald

2024

• Vasyl’ Symonenko — Thorgeir Holm: Ei menneskja er du
• Ole Jakob Totland: Stein Rokkan, motkulturane og målreisingi
• Sverre Stausland: Knud Knudsen og upphavet åt ordet ordskifte
• Thorgeir Holm: Ponnokakumål
• Gustav Indrebø: Arbeidet for å få bytt um namnet «Kristiania» med «Oslo»
• Oskar Braaten: Dømd!
• Jens Lindberg: Elverumsokning overfalt av fanatiske «tronjæmmere»
• Sverre Stausland, Maria Evjen og Luca Lukas: Tyngd på fyrsta stavingi i lånord
• Ole Jakob Totland: Den sigilde snunaden i skriftene til Jon Fosse
• Eivind Ødegård: Å spela seg upp
• Severin Eskeland: Målstrevaren Åsta Hansteen, og eit «festlegt» minne
• Aasta Hansteen: Visa um harpa
• Kristin Fridtun: Landsmålet er ei harpa
• Thorgeir Holm: Fornmålet i målreisingi
• Ole Jakob Totland: Linor millom norsk og færøysk målreising
• Janus Djurhuus — Ivar Orgland: Til prost V.U. Hammershaimb
• Sverre Stausland: Fyresegner fyre ordkløyving i norsk

2023

• Signe Seim: Lagnad
• Ole Jakob Totland: Olav Nygard i Asker — ukrainsk i Donbas
• Olav Nygard: Til Hulda Garborg
• Kristin Fridtun: Høgnorsk og høgirritabel?
• Eva Almhjell: Olav Sletto — han hylla livet, men femna det ikkje
• Ronny Spaans: Diktaren og stridsmannen Henrik Rytter
• Signe Seim: Mannen og verket
• Olav H. Aarrestad: Henrik Rytter — poet med politisk tildriv
• Ole Jakob Totland: Riv Joleik-stytta
• Ola I. Breivega: Ragnhild Foss (1883–1952)
• Thorgeir Holm: «Me sjåast» — ei etterrøking
• Ole Jakob Totland: «Kaldt og myrkt og lite sol ...»

2022

• Ragna Rytter: Syng du endå
• Ole Jakob Totland: Umskoding frå vegamotet
• Anders Aschim: Fyrebilsbibelen
• Thorgeir Holm: Norskt bibelmål uppigjenom soga
• Sverre Stausland Johnsen: Villgang i vig og verja
• Ole Jakob Totland: Gamal-trøndskt måfåsvall
• Leonhard Jansen: Hans Henrik Holm i Setesdal
• Cornelius Jakhelln: Einmannsmåltinget. Høgnorskhugen talar um Norrønasongen
• Ole Jakob Totland: Sysvorteflog
• Inger Hagerup: Selja kloster
• Gudmund Harildstad: Norsk Barneblads Forlag. Ein bibliografi
• Håvard Tangen: Namn frå barnebladsoga

2021

• Johannes Gjerdåker: Oscar Wilde og Balladen om Reading fengsel
• Svein Gjerdåker: Johannes Gjerdåker (1936–2020) – ei livsskildring
• Herborg Kråkevik: I det blå der endeløysa skriv
• Karsten Alnæs: Ein glimt av ein udøyeleg smil
• Bergsveinn Birgisson: Ein liten stubb om stor ein kar
• Kristin Fridtun: Den milde røysti i røyret
• Olav Lausund: Venen Johannes
• Per Olav Kaldestad: Attdiktar i særklasse
• Håvard Rem: Ein medviten tradisjonalist
• Aasmund Kaldestad: Ein strålande attdiktar av det britiske målet
• Arne-Ivar Kjerland: Vismenners visdom og diktarflog til Bysants
• Johannes Gjerdåker: Gullhanen i Miklagard
• Ole Jakob Totland: På heimsjåing – heimantil, ut i heimen og heim att
• Ruth Alvsen: Eit folk i draum
• Alexander Seippel: Av ein tale
• Thorgeir Holm: Med Ivar Aasen og Omar Hajjam
• Sverre Stausland Johnsen: 1901-rettskrivingi var den fyrsta samnorsk-umboti
• Ole Jakob Totland: Jan Prahl og målet hans – og ufreden i 1665
• Jan Prahl: Sjoslaget paa Vaagen i Bjørgvin
• Hans Henrik Holm: Skjemdarverket ved Bergenshavni i Norge
• Ronny Spaans: Um kunsti å attdikta utan å ganga for langt i uppnorsking
• Klaus Johan Myrvoll: Interessa for norske ord hjå Olav H. Hauge

2020

• Karl Seglem: Månen og fjelli
• Ole Jakob Totland: Andris Ljøsno og den vestlandske motrørsla
• Kristin Fridtun: Kvende i Vestmannalaget
• Jostein Krokvik: Vestmennene og A. O. Vinje
• Arvid O. Vollsnes: Nokre tankar om Griegs Vinje-songar
• Håvard Tangen: Målmannen Aasmund Vinje
• Gudleiv Bø: «I kver si Bylgje ein annan Lit»: A. O. Vinje sprengjer den dansk-norske ideen om det norske
• Tore Vaag: Faderen
• Botolv Helleland: Gustav Indrebø og norsk namneverk
• Håvard Tangen: Per Sivle og Dramn
• Nikka Vonen: Borgny
• Ragnvald Fagerheim: Ei namnfræg sunnfjordgjenta, Nikka Vonen
• Sverre Stausland Johnsen: Norske ord og norsk ordleiding: Slag og type
• Ingeborg Hoff: Framlegget til fast språknemnd
• Tore Vaag: Kva religion held du deg til?
• Thorgeir Holm: Målbrotet på 1500-talet
• Ole Jakob Totland: Trættetradisjonane i Sunnhordland
• Ragnvald Vaage: Den velsigna nordvesten!
• Håkon Remøy: Innføringi av nynorsken i Herøy
• Anders Hovden: Ja, høgnorsk!
• Ole Jakob Totland: Anders Hovden
• Gunnar Gilberg: Ivar med glimesteinen – minne 1986

2013 (12/13)

• Jackson Crawford: Skalden Robinson Jeffers
• Asbjørn Aarnes: Eit dikt av Albert Haugsand
• Arne Horge: Kvinna frå Hawaii
• Johannes Gjerdåker: Zwölf Lieder av Brahms
• Kristin Fridtun: Snilde, kloke karar
• Thorgeir Holm: Å byggja bru
• Elisabet Vallevik Engelstad: Osamannen
• Liv Hatle: Pentti Haanpää; Pentti Haanpää: Tullingen og hesten
• Cornelius Jakhelln: Gydjekniven
• Arne Horge: Korleis Stavnspresten fekk namnet sitt
• Andreas Bjørkum: Sven Moren og midlandsmålet i dei eldste bøkene hans
• Jostein Krokvik: Å skriva på klassisk nynorsk
• Ivar Aasen: Atterførsla
• Jackson Crawford: Takk, Ivar Aasen

2011

• Ole Jakob Totland: Spelmannen
• Kristin Fridtun: Kjærleik gjer ikkje blind
• Per Esben Svelstad: Sapfo, Labé og lengten etter den elska; Sapfo: fragment 16; Louise Labé: Sonett XXII
• Liv Hatle: Aino Kallas; Aino Kallas: Gjesten
• Johannes Gjerdåker: Ord av Konfutse
• Håvard Tangen: Franz Liszt – klavermeisteren
• Asbjørn Aarnes: Dovrediktaren Ragnar Solberg
• Ragnar Solberg: Gamle sætre
• Arne Horge: Munkacsy
• Thorgeir Holm: Gamle versmål til nye visur
• Olav Gullvåg: Olav Nygard
• Henrik Rytter: Gjenom fallgarden
• Kristin Fridtun: Eit ord for alt
• Johannes Gjerdåker: Georgica av Vergil
• Johannes A. Dale: Stefan Zweig: Kvinna og landskapet
• Jon Todal: Gravferdi i Neiden
• Liv Hatle: Siiri Magga-Miettunen; Siiri Magga-Miettunen: Ætti, Giftarmålet, Grani
• Jan Steffen Larsen: Sunnmørsmålet og nynorsken
• Andreas Bjørkum: Jakob Sande – målbruken i dei tre fyrste diktsamlingane hans
• Arne Horge: Katalogen

2010

• Ole Jakob Totland: Ny dag
• Asbjørn Aarnes: Stubbar
• Thorgeir Holm: Juan de la Cruz – Kvike kjærleiks loge
• Kristin Fridtun: Ordsaumen
• Per Esben Svelstad: Louise Labé – diktarkvinna frå Lyon
• Thorgeir Holm: Um å rekne ut det gode
• Johannes Gjerdåker: Schiller – Lukka og visdomen; Schopenhauer – Sonett
• Gudmund Harildstad: Olav H. Hauge om Olav Kaste
• Håvard Tangen: Um Hans Reynolds og Idar Handagard
• Olav Aukrust: Hugen
• Magne Myhren: Ivar Aasen til fots i norsk fjellheim
• Olav Sletto: Under stjernebrui
• Torstein Sausjord: Endeleg Jol; Jol
• Jon Bleie: Korleis eg vart bokven
• Kjell Kjerland: Eddie Constantine – eit umgrip som skil generasjonar
• Olav Sletto: Ord um arbeid
• Andreas Bjørkum: Meir om midlandsmålet
• Jon Todal: Eit dikt etter Čearbmá-Ovlla

2009

• Ole Jakob Totland: Forløysaren
• Marit Elisebet Totland: Eventyrforteljaren Martin Johan Mathiassen Schou
• Kristin Fridtun: Skalden som skreiv med øyrom
• Rolf Theil: Norsk romani
• Johannes Gjerdåker: Nokre dikt frå «Solrenning» av Olav Aukrust
• Thorgeir Holm: Eit langfarande folk
• Ole Jakob Totland: Røykjaren
• Jon Todal: Når er eit mål daudt?
• Andreas Bjørkum: Midlandsmålet
• Magne Myhren: Koss Hardingfeleverket vart til
• Kristin Fridtun: Hugleik på staur
• Ivar Kleiven: Langfantane på innstig
• Ole Jakob Totland: Makeleg makelaus

2008

• Einar Torgilstveit: Tidi ho er
• Kristin Fridtun: Tid-strid – Stutt um tidbygnaden i islendingesogor
• Liv Hatle: Santeri Ivalo – Klubbekrigen – Den vågale soldaten
• Hermund Slaattelid: Om verdig alderdom
• Olav Sletto: Carlson
• Johannes Gjerdåker: To dikt av Horats
• Thorgeir Holm: Leivar frå soga um rugbraudet og rygene
• Liv Hatle: Millom Roma og Konstantinopel – Kyrkjeberget
• Kristin Fridtun: Bokmålet
• Milada Blekastad: Aasmund Brynildsen
• Arnfinn Nygaard: Modalen og Olav Nygard
• Olaf Huseby: Attersyn og kringsjå. Halvhundrad års minnestubbar
• Magne Myhren: Kvarfrå i Noreg kom landnåmsmennene Eilífr ǫrn og Þorkell vignir?
• Kjell Venås: Ivar Aasen og Smaalenene
• Sverre Søgnen: Vellukka og mislukka morosamgutar
• Hans Trovik: Frå sumarfisket i Sunnhordland
• Einar Torgilstveit: Voggevisa

2007

• Jostein Avdem Fretland: Frå jordi (ei siste helsing)
• Johannes Gjerdåker: Olav Torkjellsson, siste katolske biskopen i Bjørgvin
• Per Esben Svelstad: Tvo dikt av Sapfo
• Olav H. Hauge: Fjellet kring Uppsæte, Hallingskeid og Finse i eldre tid
• Johannes Gjerdåker: Pegasus i åket
• Vincent Eye Færavaag: Søren Kierkegaard og det moderne
• Ole Jakob Totland: Gjeldmålet
• Liv Hatle: Forteljingar av Eino Leino
• Rolf Theil: Kalkunen og andre målstubbar
• Per Sivle: Adolf Theodor Holst
• Kjetil Aasen: Carl Marstrander og keltisk målføregransking
• Anders Olsen Søyseth: Var ho hans brur
• Liv Hatle: Dagros
• Kjell Venås: Sigurd Kolsrud – ei framstelling av livet og arbeidet hans
• Liv Hatle: Hestekrafter
• Hallvard Blekastad: Olav Aukrust. Glimt frå eit kunstnarliv
• Andreas Bjørkum: Vesttelemålet hjå Aslaug Vaa
• Thorgeir Holm: Liver du

2006

• Petra Kvisli: Eg elskar dei voggande tonar
• Lars Eskeland: Helge Væringsaasen
• Thoralf Bergwitz: Norge eller Noreg
• Kjell Venås: Om landsnamnet vårt i eit nytt tusenår
• Per Thorson: Riksmålsprofessoratet 10 år
• Einar Torgilstveit: Stille
• Jostein Stokkeland: Frå Seippel til Sagrusten
• Thorgeir Holm: Bibelumsetjinga – og joleevangeliet på høgnorsk
• Sergej Alexander Munkvold: Kva er høgnorsk?
• Ole Jakob Totland: Målmann byter burt stridsøks mot røktargreidor
• Rolf Theil: Hans Kamstrup Vogt
• Jostein Krokvik: Edvard Samuel Os, hermann for norsk mål
• Edvard Os: Russeslaget i Kristiania 17. mai 1904
• Magne Myhren: Gustav Indrebøs målsoga i ny utgåva
• Johannes Gjerdåker: Hafez frå Shiraz – persisk diktar
• Andreas Bjørkum: Frå samlarferdene mine i Indre Sogn
• Hermund Slaattelid: Bergensbispen som biletstormar
• Einar Torgilstveit: Vincens Lunge
• Thorgeir Holm: Ringdrotten og kjærleiken til målet

2005

• Thorgeir Holm: Ord på vegen
• Nils Hallan: Gustav Indrebø og boka om han
• Aslaug Vaa: Duva og dropen
• Gustav Indrebø: Einskap i rettskriving
• Gustav Indrebø: Radikal og konservativ i målstriden, – og moderate
• Hulda Garborg: Solrenning
• Håvard Tangen: På fast, skriftleg grunn
• Torstein Bringa: Målbrigdet
• Jostein Krokvik: Målhovdingen Lars Eskeland
• Sigrid Omland Hansteen: Eg lengtar etter hendar
• Einar Breidsvoll med Nikolaus Gjelsvik: Riv ikkje ned, men vern um alt det sermerkt norske!
• Eivind Hovin: Målreising – eller måltyning?
• Gudlaug Nedrelid: Om å prøva å lyfta seg etter håret
• Fridtjov Sørbø: Ivar Aasen
• Leiv Heggstad: Skal storverket til Ivar Aasen øydeleggjast?
• Torleiv Hannaas: Høgnorsk eller flatnorsk?
• Arne Horge: Målmøte
• Ole Jakob Totland: Forbod og ulydnad i målvegen
• Kristofer Uppdal: Høgnorsk
• Vincent Eye Færavaag: Høgnorsk – eit mål på steingrunn?
• Arne Horge: Hestevandring

Framsida

Solveig Muren Sanden teikna framsidebilætet til 2005-årgangen som er nytta alle åri sidan.

På netet

• Bokheimsida for Norsk Årbok på netsidone åt Høgnorskringen.
• Fjesbok-sida for Norsk Årbok.